نویسه جدید وبلاگ
مهندسي مکانيک شاخه‌اي از مهندسي است که با طراحي، ساخت و راه‌اندازي دستگاه‌ها و ماشين‌ها سروکار دارد. همچنين اين رشته در ارتباط نزديک با ماشينهايي است که کارهاي متنوع بسيار و يا تبديل انرژي‌هاي مختلف نظير انرژي خورشيد، انرژي هسته‌اي و انرژي شيميايي را به انرژي حرکتي انجام مي‌دهند. مهندسي مکانيک نقش بسزايي در بالا بردن امنيت زندگي، بهبود کيفيت کلي زندگي، و نيز ايجاد شور و نشاط اقتصادي ايفا مي‌کند. مهندسي مکانيک در نقش زمينه‌اي براي ساير علوم فيزيکي مي‌باشد. به جرات مي‌توان گفت که مهندسي مکانيک گسترده‌ترين رشته? مهندسي از نظر دامنه? فعاليت‌ها و کاربردها است.
مهندسان مکانيک، اصول اساسي نيرو، انرژي، حرکت و گرما را به کار برده و
با دانش تخصصي خود، سيستمهاي مکانيکي و دستگاه‌ها و فرآيندهاي گرمايي را
طراحي کرده و مي‌سازند. مهندسان مکانيک، گستره? وسيعي از دستگاه‌ها،
فرآورده‌ها و فرآيندها را توليد مي‌کنند؛ به عنوان نمونه:
موتورها و
سيستمهاي کنترل خودرو و هواپيما، نيروگاههاي الکتريکي، دستگاه‌هاي
پزشکي، اجزا و قطعه‌هاي گوناگون از موتورهاي با ابعاد ميکروسکوپي گرفته تا
چرخ‌دنده‌هاي غول‌آسا، فناوري ليزر، طراحي و ساخت به کمک رايانه، ماشيني
کردن يا خودکارسازي (اتوماسيون) و روباتيک، انواع گوناگوني از فرآورده‌هاي
مصرفي از دستگاه‌هاي تهويه? مطبوع گرفته تا رايانه‌هاي شخصي و تجهيزات
ورزشي، ماشين‌ها و دستگاه‌هايي که هر يک از فرآورده‌هاي بالا را به صورت
انبوه توليد مي‌کنند.
مي‌توان گفت تقريباً همه? جنبه‌هاي زندگي، در ارتباط با مهندسي مکانيک هستند. هر چيزي که حرکت کند يا انرژي مصرف نمايد، احتمالاً يک مهندس مکانيک در طراحي يا ساخت آن نقش داشته است.
چند تن از مهندسان مکانيک معروف که پيش از اين مي‌زيسته‌اند، عبارت‌اند از:
- کارل (فردريش) بنز (1844-1929): مخترع موتورهاي ديزلي و بنيان گذار موتورهاي احتراق داخلي ( هم دوره با دايملر و مي باخ)و سازنده اولين خودروي تجاري، مبدع پدال گاز در خودرو و سيستم جرقه زني با استفاده از شمع و باتري، مخترع کلاچ و مکانيزم تعويض دنده، کاربراتور و رادياتور نيز از اختراعات اوست.
- گوتليب ويلهلم دايملر (1834-1900): مهندس و طراح صنعتي، به همراه مي باخ مخترع اولين موتور سيکلت (دوچرخه موتور دار)و پيشرو در گسترش موتورهاي احتراق داخلي، پدر بزرگ موتورهاي احتراق داخلي.
- چستر کارل‌سون (1906-1968): دستگاه زيراکس از نوآوري‌هاي اوست.
- ساموئل کولت (1814-1862): سازنده? اسلحه? کولت.
- سويچيرو هوندا (1906-1991): بنيان‌گذار شرکت معروف هوندا.
- آيزاک سينگر (سينجر) (1811-1875): سازنده? نخستين چرخ خياطي خانگي.
- آلفرد برنارد نوبل: پايه‌گذار انديشه? جايزه? نوبل.
- رودولف ديزل: سازنده? موتورهاي معروف ديزل که با گازوئيل کار مي‌کنند.
- ويليس کرير: مخترع تهويه مطبوع
- دونالد کرن:در زمينه مبدلهاي حرارتي خدمات ارزنده‌اي بر جاي نهاد و مولف کتاب heat exchanger design نيز مي‌باشد.
- مي باخ ويلهلم(1846-1929):مهندس و طراح صنعتي، صاحب نشان ميباخ، همکاري با دايملر در ساخت موتورهاي احتراق داخلي و موتورهاي چهار زمانه، دارنده دکتراي افتخاري از دانشگاه اشتوتگارت، عضو افتخاري انجمن مهندسين آلمان.
- نيکلاس اتو(1832-1891):مهندس ومخترع اولين موتور احتراق داخلي با بازدهي مطلوب، تعميم دهنده مفهوم چهار زمانه به موتورهاي احتراق داخلي.
- جيمز وات: تکميل کننده موتور بخار و پدر انقلاب صنعتي
-
زمينه‌هاي فعاليّت مهندسي مکانيک به طور جامع‌تر عبارت‌اند از:
- در زمينه? طراحي:
- ماشين‌ها و دستگاه‌هايي که هر نوع محصولي را ساخته و بسته‌بندي مي‌کنند.
- تجهيزات گردنده مانند پمپ‌ها، فشرده‌سازها (کمپرسورها)، دمنده‌ها، توربوماشين‌ها (توربين‌ها و ...).
- موتورهاي درون‌سوز
- مخزن‌هاي تحت فشار، رآکتورها، مبادله‌کن‌هاي گرمايي، ديگ‌هاي بخار
- سامانه‌هاي لوله‌کشي
- وسيله‌هاي نقليه مانند خودرو، کاميون، اتوبوس، هواپيما، قطار و ...
- تجهيزات حمل مواد مانند تسمه‌نقّاله‌ها، روباتها و ...
- طراحي کنترلر براي سيستمهاي ديناميکي
- طراحي سيستمهاي تهويه مطبوع و گرمايش و سرمايش در ساختمان ها
- در زمينه? تحليل:
- شکست دستگاه‌ها
- بهبود عملکرد و قابليّت اطمينان
- انتقال گرما
- ارتعاشات مکانيکي، آکوستيک
- پيزوالکتريک
- در زمينه? آزمايش:
- آزمايش کيفيّت، امنيّت و قابليّت اطمينانِ فرآورده‌ها، دستگاه‌ها و فرآيندها
- در زمينه فرآيندهاي ساخت و توليد
- فرايندهاي ماشينکاري سنتي
- فرايندهاي ماشينکاري غير سنتي
- فرايندهاي شکل‌دهي شامل شکل‌دهي ورقي و حجمي
- طراحي و ساخت قالبها و قيود
- روشهاي اتصال و جوشکاري
- عمليات حرارتي
- روشهاي ريخته گري
- مترولوژي و سيستمهاي اندازه گيري
- زمينه‌هاي نوين
- فن آوري نانو
- سيستمهاي ميکروالکترومکانيکي (حسگري و عملگري)
- سيستمهاي دارو رساني در ابعاد نانو
- سيستمهاي ميکرو و نانو سيالاتي
- نانو روباتها
آينده شغلي مهندسي مکانيک
چشم‌انداز شغلي مهندسان مکانيک، اميدبخش و بااستحکام است. براي مثال، در
ايالات متحد آمريکا، رشد شغل‌ها و حرفه‌هاي مربوط به مهندسي مکانيک، هر
سال حدود 16? (35 هزار شغل) است و انتظار مي‌رود اين آهنگ رشد تا سال 2008
ميلادي حفظ شود. مهندسان مکانيک از روزگاران گذشته تا به امروز، اغلب در
بخش‌هاي صنعتي زير نقش عمده‌اي ايفا مي‌کنند:
هوا فضا، خودروسازي،
واحدهاي شيميايي، فن آوري نانو، رايانه و الکترونيک، ساختمان‌سازي، انواع
فرآورده‌هاي مصرفي، انرژي، مشاوره مهندسي و بخش‌هاي دولتي.
همچنين
صنعت پزشکي و داروسازي، فرصت‌هاي شغلي هيجان‌انگيزي را براي مهندسان
مکانيک به وجود آورده‌اند تا نيروها و دانش‌هاي زيستي را در هم بياميزند.
همچنين فرصت شغلي اين رشته در ايران نسبت به رشته‌هاي ديگر بسيار مناسب
است.
گرايش‌هاي مهندسي مکانيک در دانشگاه‌هاي ايران
- گرايش‌هاي عمومي
- مکانيک - طراحي جامدات (فعاليت در طراحي ماشين آلات صنعتي، خطوط توليد کارخانجات، طراحي سيستمهاي انتقال نيرو و...)
- مکانيک - حرارت و سيالات (فعاليت در زمينه? طراحي موتورهاي احتراق داخلي، موتورهاي جت، بررسي‌هاي ايروديناميکي، هوافضا، طراحي سيستمهاي هيدروليکي و پنوماتيکي، نيروگاههاي حرارتي و برودتي و پالايشگاههاي نفت و تاسيسات مکانيکي ساختمان و...)
- مکانيک - ساخت و توليد (فعاليت در کارگاههاي قالب سازي، ابزارسازي، جوشکاري و ساخت و توليد ماشين الات صنعتي و...)
- گرايش‌هاي خاص
- مکانيک - دريا
- مکانيک - تأسيسات (فعاليت در زمينه سيستمهاي گرمايشي و سرمايشي و تهويه مطبوع و آتش نشاني و... ساختمان‌ها)
- مکانيک - نيروگاه و انرژي
- مکانيک - مهندسي خودرو
- مکانيک - ماشين آلات کشاورزي
- مکانيک - نيروگاه
- مکانيک - نگهداري و تعميرات
